Zinmakers: Jelena heeft een magneet voor mensen met een beperking

In de rubriek Zeno Zinmakers vertellen onze professionals over hun zin om te zorgen. Ditmaal is het aan de beurt aan zelfstandig zorgprofessional Jelena.

Als er een magneet bestaat voor het aantrekken van mensen met een beperking, dan heeft Jelena de meest sterke variant. Stapt er iemand met een beperking in een verder vrijwel lege bus, ja hoor, dan nóg komt diegene naast Jelena zitten. Ze lacht. ‘Mijn man maakt er regelmatig grappen over. “Kijk maar even de andere kant op, we zijn nu echt even samen op stap”. Ik weet niet wat het is. Ik trek die mensen gewoon aan. Maar zij trekken mij ook aan. Ze zijn net als wij, alleen hebben ze wat meer moeite om mee te komen in de maatschappij. Zo kijk ik naar hen. Deed iedereen dat maar.’

Van bijbaan naar baan

De zorg was niet de eerste sector waarin Jelena dacht te gaan werken. Maar ja, als 17-jarige scholier had ze geld nodig. Ze vond een bijbaantje in een steunpunt in een wijk in Den Haag. Eten koken, mensen helpen met de post, schulden wegwerken. Voor anderen zorgen, dat beviel. Dus ging ze erin verder. Ze werkte in de psychiatrie, met mensen met niet-aangeboren hersenletsel, ouderen en andere doelgroepen. Extramuraal en intramuraal. Maar ja, die magneet hè. Die zet je niet zomaar uit.

Mishandeld op je werk

En dus specialiseerde Jelena – inmiddels woonachtig in het West-Brabantse Heerle – zich in de gehandicaptenzorg, in combinatie met gedragsproblematiek. Pittig? Zeker. ‘Maar het is ook een doelgroep waarmee je resultaat kunt halen. Vanuit de Triple C-methodiek kun je mensen echt op weg helpen.’ Je moet af en toe dealen met fysieke en verbale agressie, dat wel. ‘Bekijk je het heel zwart-wit, dan word ik soms mishandeld op mijn werk.’ Ze lacht erbij. ‘Inmiddels ben ik het gewend. Ik kijk er ook vooral vanuit professioneel oogpunt naar. Als je daarmee tot iets kunt komen, heeft die agressie een functie. Zo moet je het zien, anders hou je het niet vol. Je moet het ook niet persoonlijk maken, want dat is het niet. Een cliënt die slaat, begrijpt iets niet. Het is een manier om zich te uiten.’

Vechten of vluchten?

Hoe Jelena ermee omgaat? ‘Er zijn in grote lijnen drie manieren om te reageren: vluchten, bevriezen of vechten. Ik ben een vechter, ga er gewoon op af. De eerste keer niet hoor, toen wist ik niet wat ik meemaakte. Maar hoe vaker je het ervaart, hoe beter je gaat handelen.’ Thuis vertelt ze lang niet alles meer. ‘Niet iedereen uit mijn omgeving begrijpt dat ik dit werk doe. De verhalen die ik in het begin vertelde, leverden thuis wel eens verontruste reacties op. Het is lastig uit te leggen waarom ik dit werk leuk vind. Niet iedereen kan dit of vindt dit leuk. Maar mij pakt het gewoon.’

Tranen bij afscheid

Stilzitten, dat is niks voor Jelena. Het liefst gaat ze met een groep of team aan de slag. Structuur neerzetten. Een nieuwe aanpak introduceren. Duidelijkheid en veiligheid scheppen. Voor medewerkers én voor cliënten. Haar mooiste succes? ‘Op een woongroep in Rotterdam woonde een meneer van bijna zeventig. Hij paste niet meer in de groep en werd op zijn kamer gehouden, daarbij begeleid door mensen van een beveiligingsbedrijf. De opdracht: maak hem weer onderdeel van de groep. Het team geloofde er niet in, maar ik zei: we gaan het gewoon doen. Geen deuren op slot, geen camera’s op zijn kamer. Nee, gewoon structuur bieden en kijken wat die man nodig heeft. Uiteindelijk ging hij elke dag naar de dagbesteding, at hij drie keer per week mee op de groep en ging hij mee naar uitjes. Toen hij vanwege zijn leeftijd toch werd overgeplaatst, werd er letterlijk een traantje gelaten. Dát is wat intensief werken met gedragsproblematiek met je doet. Mooi toch?’