Zinmakers: Nick blijft altijd kalm, soms tot zijn eigen verbazing

In de rubriek Zeno Zinmakers vertellen onze professionals over hun zin om te zorgen. In deze editie: zelfstandig zorgprofessional Nick (33).

Zijn moeder zei het altijd al: “Nick, jij moet de zorg in!” Ze zag het als hij meeging naar haar werk in het speciaal onderwijs. Ze zag het als hij speelde met de zoon van haar vriendin, een jongen met het Downsyndroom. Maar ze zag het ook toen haar man, Nicks vader, ziek werd. En hoe zorgzaam hij voor hem was – al op jonge leeftijd. Maar Nick vond de zorg niet stoer. Bovendien was de vakschool naast de deur. Liever deed hij de metaalopleiding met z’n vrienden.

Keuze met het hart

Tien jaar later vond Nick zichzelf toch terug in de zorg. Eerst nog indirect. Als salesmedewerker van een leverancier van machines kwam hij regelmatig op een dagbestedingslocatie van een zorginstelling. De begeleiders zeiden: “Nick, jij gaat zo leuk met die cliënten om. Wil je niet bij ons komen werken?” Dit keer luisterde Nick wél. Hij maakte de carrièreswitch. Met zijn hoofd, maar vooral met zijn hart. ‘Ik moest financieel behoorlijk inleveren,’ vertelt Nick. ‘Maar ik dacht aan wat mijn moeder ooit had gezegd én aan wat ik zelf voelde. Toen kon ik maar één keuze maken. Hij laat even een stilte vallen. Dan zegt hij: ‘Had ik de stap naar de zorg maar eerder gemaakt. Dit werk is zó puur. De cliënten schuiven niks onder stoelen of banken. What you see is what you get.’

Schade, geen schande

Inmiddels werkt Nick acht jaar in de zorg. Voornamelijk als persoonlijk- of groepsbegeleider van ernstig meervoudig beperkte cliënten met hechtingsproblematiek en autisme. Door schade en schande werd hij wijs. De schade was letterlijk: blauwe plekken, schrammen en gescheurde shirts. De schande liet hij Nick nooit toe. ‘Ik ben nooit bezig geweest met hoe ik er uitzag na een fixatie. Ik bleef het werk geweldig vinden. Ik dacht vooral: hoe ik kan leren wat mijn collega’s al wél kunnen?’

IJzig kalm

Inmiddels weet Nick wat hij moet doen als een cliënt een willekeurige voorbijganger vastpakt en niet meer wil loslaten. Wanneer een cliënt in de supermarkt op de grond gaat liggen krijsen omdat ze iets niet krijgt. Of als een cliënt tijdens de dagbesteding een kast uit zijn handen laat vallen om een toevallig voorbijfietsende vrouw een duw te geven. ‘In het begin schoot mijn hartslag dan omhoog. Tegenwoordig blijf ik ontzettend kalm. Soms schrik ik er zelf van, dat ik zó rustig blijf. Ik overzie de situatie en ben in staat om goede oplossingen aan te dragen voor de cliënt.’

Ervaring en karakter

Die oplossing komt vrijwel altijd op hetzelfde neer. ‘Nabijheid en veiligheid bieden. Want dát is wat cliënten op dat moment missen. Daarbij wil je de zorgvuldig opgebouwde vertrouwensband niet beschadigen. Maar je moet wél doen wat nodig is.’ Waarom hem dat lukt? ‘Een deel is ervaring; je moet een aantal keer in die situatie zijn geweest. Een ander deel is karakter. Je moet tegen dit werk kunnen. Het is een van de meest exclusieve en ingewikkelde vormen van zorg in Nederland. Dat moet je interessant vinden. Veel cliënten met wie ik werk hebben het ontwikkelingsniveau van een kind van anderhalf. Maar wel met het lichaam van een volwassene, inclusief hormonen en prikkels.’

Negatieve patronen doorbreken

‘Daarnaast speelt vaak hechtingsproblematiek, omdat ze in diverse woongroepen hebben gezeten en daar niet konden aarden. Dat vraagt een specifieke aanpak,’ vervolgt Nick. ‘Je moet de negatieve patronen die er zijn ingeslepen doorbreken. En proberen zoveel structuur en invulling aan een dag te geven, dat er zo min mogelijk ruimte is voor negatieve uitspattingen. Dat vergt heel veel tijd en geduld, want ik word niet voor niks ingevlogen. Soms durven begeleiders van de zorginstelling niet eens meer naar hun werk te komen.’

Praktijkervaring in leiding Zeno

De ondersteuning vanuit Zeno helpt Nick in zijn dagelijkse werk. ‘Het is fijn dat Zeno wordt gerund door mensen die zelf begeleider zijn geweest. Zij weten waar ze over praten. Dat je niet van tevoren kunt zeggen: in drie of zes maanden is dit opgelost. Het eindresultaat staat altijd voorop. Bij Zeno kijken we op een andere manier naar zorg. Bij veel zorginstellingen komen ze niet eens in lastige situaties, omdat ze simpelweg niet naar buiten gaan met zo’n cliënt. Wij doen dat juist wel. Daardoor kun je cliënten een menswaardig bestaan bieden. Uiteindelijk is er voor iedereen – op welk niveau dan ook – een zin van het leven. Als je hen die zin kunt bieden… Ja, dat is het mooiste dat er is. En ja, dat past perfect bij me. Dat had mijn moeder toch goed gezien.’