In de rubriek Zeno Zinmakers vertellen onze professionals over hun zin om te zorgen. Ditmaal: zelfstandig zorgprofessional Jacco.
Overleggen? Vergaderen? Liever niet. Jacco is meer van doen. Daarom verliet hij in 2000 de zorg. ‘Ik was het zat om te wachten tot een knoop doorgehakt was,’ vertelt hij. ‘Dat kwam de kwaliteit van de zorg niet altijd ten goede.’ Jacco maakte een verrassende carrièreswitch: hij werd politieagent. Nou, daar was van handelingsverlegenheid geen sprake, zegt hij met een knipoog. Dat had ook te maken met zijn werkgebied: Rotterdam-Centrum. ‘Daar gebeurde het. Hectiek, actie. Dat wilde ik meemaken.’
Verschil maken
Waarom dat zo is? Jacco wil dáár werken waar hij écht het verschil kan maken, zegt hij. Daarom belandde hij als verpleegkundige ook al snel in de intensieve zorg. ‘Daar zijn situaties vaak complexer dan in de reguliere zorg. Dingen gaan anders dan in het boekje staat. Dat zet je aan tot creativiteit, het dwingt je out of the box te denken. Daar hou ik van. Zodra iets anders loopt dan zoals in het boekje staat, ben ik mijn best. Dáár zit namelijk de ruimte voor verandering en verbetering.’
Niet bekeuren, maar helpen
Het boekje van de politie Rotterdam schreef voor om repressief op te treden tegen verslaafden en daklozen. Daar had Jacco moeite mee. ‘Wat schiet een verslaafde ermee op als ik hem bekeur?’ Daarom hielp Jacco in zijn vrije tijd steeds vaker de Rotterdamse verslaafden. Vanuit Perron 0 en de Pauluskerk bracht hij ze naar Stichting De Hoop en andere zorginstellingen. Daar bezocht hij hen ook regelmatig. Op een dag belde Stichting De Hoop. De mannenkliniek vroeg om strak leiderschap en structuur. De Hoop kon niemand vinden die dit kon of wilde. Jacco wilde wel. ‘Mijn zorgachtergrond en mijn werk als politieman matchten perfect met wat er moest gebeuren.’
Bewust bedonderd
Met zijn visie hielp Jacco verslaafden de goede kant op. Het geheim? ‘Ik heb er geen probleem mee dat ze me bedonderen. En bedonderd word je soms. Veel verslaafden hebben schaamte, stellen zich niet zomaar open. Ze liegen, draaien om dingen heen en ritselen dingen achter je rug om. Eerst was ik nog de politieagent. “Jij spreekt niet de waarheid!” Gaandeweg besefte ik: om tot de waarheid te komen, heb je een route nodig. Stapje voor stapje kun je mensen tot het inzicht laten komen dat ze vooral tegen zichzelf liegen. Als ze inzien dat ze met openheid vooruit komen, krijgen ze de intrinsieke motivatie om te veranderen.’
Kwetsbaarheid tonen
Volgens het zorgboekje is een professionele afstand tot cliënten noodzakelijk. Grijs gebied, vindt Jacco. ‘Ik vind dat je je persoonlijke kwetsbaarheid juist moet gebruiken. Ik stel mijn eigen aanpak regelmatig ter discussie, geef anderen ruimte voor feedback. Ik spreek ook uit dat ik de cliënt nodig heb om tot een honderd procent resultaat te komen. Door dat uit te spreken, verstevig je de relatie en bereik je betere resultaten.’
Onbeperkt binnen de perken
Die visie gebruikt Jacco in zijn coachingspraktijk die hij sinds 2014 heeft. Maar ook in de opdrachten voor Zeno. ‘Ik begeleid vaak teams waarin het niet lekker loopt. Vertrouwen herstellen, het opnieuw opbouwen van relaties, is wat ik doe. Daarvoor moet je bestaande patronen doorbreken en samen tot nieuwe patronen komen. Veel cliënten, maar ook begeleiders hebben daarbij behoefte aan kaders. Hoewel ik graag out of the box denk, vind ik kaders niet slecht. Het is zoals Jules Deelder ooit treffend schreef: binnen de perken zijn de mogelijkheden even onbeperkt als daarbuiten.’
werken bij zeno