Zinmakers: Rowan pleit voor landelijk beleid rondom zzp’ers in de zorg

In de rubriek Zeno Zinmakers vertellen onze professionals over hun zin om te zorgen. In deze editie: Rowan (40). Hij is zelf een zelfstandig zorgprofessional, maar heeft ook in zijn rol als zorgmanager met zzp’ers te maken.

Rowan vond het spannend. Natúúrlijk vond hij het spannend. Al jaren zag hij om zich heen begeleiders en verpleegkundigen als zelfstandige verder gaan. Maar zorgmanagers die de uitdaging als zzp’er aangingen, daarvan kende hij er niet veel. Hij wist dat hij een goede manager was; hij had drie jaar een leidinggevende functie bij een ggz-instelling. En hij was ervaren; als beroepsmilitair bij de Koninklijke Landmacht en als penitentiair inrichtingswerker had hij genoeg gezien. Al was zijn tijd als medewerker in de verslavingspsychiatrie misschien nog wel heftiger. Maar zaten zorgorganisaties wel op hem te wachten? Wat als het niet lukte? Hij had kinderen. En een koophuis.

Exclusiviteitsclausules

Toch waagde Rowan in september 2021 de stap. De drang om in verschillende keukens te kijken, meer regie te hebben over zijn eigen werkzaamheden, won het van de twijfel. En wat denk je? Ging zijn eerste opdracht plotseling niet door. In ‘lichte paniek’ – zijn eigen woorden – meldde hij zich aan bij misschien wel zeven verschillende bemiddelingsbureaus. Want hoe kom je anders aan opdrachten? Nou, dat was niet per se een feest. Het ene bureau was totaal niet transparant. Uiteraard snapte Rowan dat het bureau aan hem ging verdienen. Hoeveel precies, wilde hij weten. Dat werd niet prijsgegeven. Een ander bureau werkte met exclusiviteitsclausules. Geen match met zijn idee van ondernemerschap.

Gedreven door de kwaliteit van zorg

Waar ben ik in beland, dacht Rowan. Maar gelukkig waren er ook andere bureaus. Serieuze partijen. Je moet Zeno eens bellen, had een vriend gezegd. Dat zijn leuke gasten. Dus dat deed Rowan. Hij had meteen een klik met directeur en zorgconsulent Lucas van Wingerden. Al snel bleek dat ze beiden gedreven worden door hetzelfde: kwaliteit van zorg leveren. Zeno wil passie, persoonlijke aandacht en deskundigheid vanzelfsprekend maken in de zorg. Dat wil Rowan ook. Het gesprek binnen zorgorganisaties gaat te vaak over geld en te weinig over de kwaliteit van zorg, vindt hij.

Vechten tegen stigma’s

En dus ging Rowan aan de slag. ‘Oh,’ zeiden de begeleiders bij een van zijn eerste opdrachten, ‘dus jij bent zzp’er. Aha.’ Dat was lekker beginnen, met een 2-0 achterstand. Natuurlijk kende Rowan de stigma’s. En, het is jammer dat hij het moet zeggen, maar ze zijn in sommige gevallen ook waar. Ook als zorgmanager ziet hij veel zzp’ers die niet vanwege hun zorghart dit werk doen, maar omdat het financieel aantrekkelijk is. En hij heeft er mee te dealen, want de gaten in het rooster moeten worden opgevuld.

Tijd voor landelijk beleid

Bij een opdrachtgever werd wel eens gezegd: we zien precies waar de zzp’ers werken. Let maar op de auto’s. Het zijn de auto’s van de zzp’ers die 60, 70 uur per week maken, dubbele diensten op een dag draaien. Vaak zonder arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) of pensioenopbouw, soms zelfs zonder diploma. Er is veel te weinig controle op, vindt Rowan. Hij pleit voor landelijk beleid. Voor een verplichte AOV en een verplicht pensioen. En zonder diploma moet je dit werk al helemaal niet kunnen doen. Het gaat ten koste van de kwaliteit van zorg. Ten koste van de cliënten. En ten koste van de goede zzp’ers. Zij lijden onder de kwaden.

De meerwaarde van zzp’ers

Maar laten we vooral niet vergeten, zegt Rowan, dat er ook heel veel goede zzp’ers zijn in de zorg. Echte professionals, met een specifieke expertise, die weten hoe je intensieve zorg levert. Ze zijn zelfs in de meerderheid. Als zorgmanager schakelt hij ze maar al te graag in. Hij ziet de meerwaarde. Je kunt tijdelijk de kennis en expertise in huis halen die je op dat moment zelf niet voorhanden hebt. Dat kan voor kwaliteitsverbetering zorgen op een woonlocatie of bij een zorgvraagstuk. Zie het als investering, zegt hij. Als je ervaren zzp’ers van hetzelfde zorgbureau inhuurt met een specifieke opdracht, dan kunnen de vaste begeleiders daar van leren en nieuwe medewerkers komen in een gezond werkklimaat terecht. Dat is effectiever dan een cursus of opleiding, waarvoor medewerkers vrije dagen moeten nemen. Gewoon lekker learning on the job, zegt Rowan. Langzaam bouw je de inzet van zzp’ers af, tot je vaste team op het gewenste niveau is. Dit is exact hoe Zeno graag samenwerkt met haar opdrachtgevers en dit werkt uiteindelijk veel efficiënter.

Zorghart maakt een sprongetje

En Rowan zelf? Zichzelf verdedigen voor het zelfstandig ondernemerschap doet hij niet meer. Hij laat met woorden, en vooral met daden, zien dat hij er niet is om snel geld te verdienen, maar om te ondersteunen waar dat nodig is. Door persoonlijke aandacht te hebben voor medewerkers, de menselijke maat terug te brengen. Een half uurtje eerder weg, omdat je boodschappen moet halen voor je zieke moeder? Tuurlijk, ga! En ja, natuurlijk geniet hij ervan als het verzuim naar beneden gaat, als de bedrijfsvoering op orde is en als de kwaliteit van zorg omhoog gaat. Maar weet je wat Rowan stiekem het allermooist vindt? Als hij alle randvoorwaarden zó goed voor elkaar heeft, dat medewerkers kunnen genieten van het contact met cliënten. Dát is waar Rowan het voor doet. Als hij dat ziet, maakt zijn zorghart een sprongetje. Het is een gevoel dat hij elke zzp’er in de zorg gunt.