Het melden van incidenten of calamiteiten

Als zzp’er in de zorg, ben je verplicht om te voldoen aan de Wkkgz. Een van de eisen van de Wkkgz is het registreren van incidenten. Je bent verantwoordelijk voor een procedure Veilig Incidenten Melden. In dit artikel vertellen we je waarom je een incident moet melden, hoe je zorgt voor een goede procedure en wanneer je een melding maakt bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ ).

Waarom melden?

Als zzp’er in de zorg is het van belang om incidenten en calamiteiten te zien als leermomenten, zodat de veiligheid en kwaliteit van zorg verbeterd kan worden. In de Wkkgz wordt er drie keer gesproken over het melden van incidenten (SoloPartners, 2022):

1. alle incidenten moeten worden opgenomen in het systeem van veilig incident melden, met het doel om daarvan te leren (artikel 9);
2. incidenten die merkbare gevolgen voor de cliënt hebben of in de toekomst kunnen hebben moeten aan de cliënt worden gemeld en daarvan moet aantekening worden gemaakt in het cliëntendossier (artikel 10);
3. incidenten die hebben geleid tot de dood of ernstige gevolgen voor de cliënt moeten aan de IGJ gemeld worden als calamiteit (artikel 11).

Wat is het verschil tussen een incident en een calamiteit?

Tijdens het verlenen van zorg kunnen er onverwachte situaties voordoen waarbij iets anders loopt dan verwacht. Op het moment waarbij er een (bijna) fout ontstaat, wordt het een incident.

In de Wkkgz (artkel 1.1) staat de volgende definitie van een incident: een niet beoogde of onverwachte gebeurtenis die betrekking heeft op de kwaliteit van zorg, en heeft geleid, had kunnen leiden of nog zou kunnen leiden tot schade bij de cliënt.

Voorbeelden van incidenten zijn:

• Een verkeerde dosering medicatie toedienen waarbij het op tijd wordt opgemerkt;
• Een valpartij van een cliënt zonder blijvend letsel;
• Een stroomstoring die leidt tot uitval van systemen.

Een incident kan uitmonden in een calamiteit. Een calamiteit is een niet-beoogde of onverwachte gebeurtenis, die betrekking heeft op de kwaliteit van de zorg en die tot de dood van of een ernstig schadelijk gevolg voor een cliënt heeft geleid. Als betrokkene heb je de verantwoordelijkheid om in te schatten of je te maken hebt met een calamiteit of een incident.

Voorbeelden van calamiteiten zijn:

• Suïcide van een cliënt;
• Gebeurtenis die heeft geleid tot ernstig geestelijk lijden van een cliënt;
• Overlijden als gevolg van complicaties na een incident;
• En valpartij van een cliënt met blijvend letsel.

Het registreren

Als zzp’er ben je verplicht om incidenten te registreren. Hoe je dit doet, is aan jou. Het doel van het registreren is zodat jij hier als zzp’er leermomenten uit kan halen. Bij het registreren van een incident, is het van belang om de volgende gegevens te noteren:

• De oorzaak van het incident;
• De gevolgen van het incident voor de patiënt of wat de mogelijke gevolgen hadden kunnen zijn;
• De betrokkenen bij het incident en wat jouw reactie als zorgaanbieder naar hen toe was;
• Wat je hebt geleerd van het incident en welke maatregelen hierbij horen.

Het melden bij IGJ

Volgens de Wkkgz ben je verplicht om een aantal soorten incidenten zo snel mogelijk te melden bij de IGJ: geweld in de zorgrelatie, het ontslag van een zorgaanbieder wegens disfunctioneren en calamiteiten. Geweld wordt gedefinieerd als het gebruik van geweld door een medewerker tegen een cliënt, door een ander individu dat namens de zorginstelling handelt tegen een cliënt, of tussen cliënten die beiden minstens een dagdeel in de zorginstelling hebben verbleven.

Het melden van een calamiteit moet zo snel mogelijk volgens de wet. Zorg dat je op de hoogte bent welke procedures er bij jouw intramurale opdrachtgever gelden. Mocht je betrokken raken of getuige zijn van een calamiteit, doe hierbij altijd navraag bij jouw opdrachtgever.

Na ontvangst van de melding zal de IGJ vragen om de gemelde calamiteit in eerste instantie zelf te onderzoeken. Het doel van het onderzoek is om te komen tot maatregelen waardoor de zorg verbetert. Door bijpassende maatregelen kan een soortgelijke situatie in de toekomst voorkomen worden. Als zzp’er in de zorg is het van belang dat je de verantwoordelijkheid neemt om een gedegen onderzoek te organiseren.