Zinmakers: Rik maakt het verschil met oprechte interesse in de mens

In de rubriek Zeno Zinmakers vertellen onze professionals over hun zin om te zorgen. Ditmaal is het de beurt aan zelfstandig zorgprofessional Rik (42).

Waar het begonnen is? Rik weet het nog goed. Hij was nog student toen Jeroen kwam wonen op de groep waar hij als leerling werkte. Jeroen was ernstig meervoudig beperkt. Hij was spastisch en kon niet praten. Wat moet ik hiermee, was het eerste dat Rik dacht. Maar hij ging zich verdiepen in Jeroen. Al snel realiseerde hij zich: in deze jongen zit meer dan de meeste mensen denken. Dus nam hij hem mee naar de supermarkt en gingen ze samen fietsen door het dorp. ‘Al snel zag ik dat hij interesse had in blonde vrouwen,’ vertelt Rik. ‘Dus als hij dan weer eens zijn nek bijna verdraaide, vroeg ik: en, is het wat? Nou, dan zat -ie te schateren op die fiets. Schitterend!’

De mens achter de cliënt

Daar begon het dus, het betrekken van cliënten bij het gewone leven. Daar begon het inleven in de cliënt, of beter: het inleven in de persoon áchter de cliënt. Want pure, oprechte interesse in de mens, dát is volgens Rik waarom het draait. ‘Je moet op een menselijke manier naar een cliënt kijken. Je kunt Triple C of welke methodiek dan ook tot in de puntjes beheersen. Maar alleen wanneer je écht, intrinsiek de mens achter de cliënt ziet, kun je het maximale uit deze persoon halen.’

Aanvoelen

Kun je dat leren? Rik denkt even na. ‘Ik merk wel dat ik in de loop der jaren steeds beter kan inschatten hoe ik een cliënt moet benaderen. Ik weet niet of dat echt aan te leren is. Als je een trucje toepast, prikken cliënten daar meestal doorheen. Ieder mens, en dus ook je benadering, is anders. Soms heeft iemand grenzen en duidelijkheid nodig. Dan komt er later meer ruimte voor een persoonlijkere, minder functionele benadering. Of niet, dat kan ook. Bij een andere cliënt begin je de eerste kennismaking direct met een grapje. Bij mij zit het in mijn karakter. Ik voel aan of ik, zoals bij Jeroen, een grap kan maken over een blonde vrouw. Waarbij je je natuurlijk wel moet realiseren dat je dat beter niet kunt doen bij iemand met een ongezonde obsessie voor vrouwen.’

Plezier teruggevonden

Rik is ervaren. Hij werkt al ruim 22 jaar in de gehandicaptenzorg, waarvan de laatste anderhalf jaar als zelfstandige. ‘Die prikkel had ik wel nodig. Sinds ik als zelfstandige werk, kom ik op verschillende plekken en werk ik met allerlei doelgroepen. Waarbij ik mijn kennis en ervaring ook kan overdragen aan collega’s. Dankzij de variatie in opdrachten heb ik het werkplezier weer helemaal teruggevonden. Ik realiseer me nu nog beter waarom ik ooit dit werk ben gaan doen. Zelf wil ik het maximale uit het leven halen. Dat gun ik anderen ook.’

Mentaliteitsverandering

Zoals hij ook collega’s het gunt om maximaal te genieten van hun werk. Al valt dat niet altijd mee. ‘Ik doe dit werk, omdat ik het écht leuk vind. Toch merk ik een mentaliteitsverandering bij begeleiders in de zorg. Er zijn veel jonge zzp’ers die net hun diploma hebben en vooral uren willen maken. Zij stellen financiële doelen boven de doelen van een cliënt. Dat vind ik wel zorgelijk. Bij Zeno-begeleiders merk ik dat een stuk minder. Bij de meeste collega’s proef, zie en voel ik diezelfde pure, oprechte interesse in de mens. En we kijken vooral naar de mogelijkheden. Daarom lukt het ons vaak wél om een vastgelopen groep of cliënt weer in beweging te krijgen.’

Elke doelgroep heeft zijn charme

Zo is Rik betrokken bij Bram, die thuis compleet was vastgelopen, maar door ambulante begeleiding van Zeno aan Huis weer helemaal opbloeide. Rik geniet ook als hij hoort dat een woongroep in Amstelveen, waar hij met Zeno-collega’s ritme en structuur terugbracht, op bewonersvakantie is geweest. ‘Dat werd voor onmogelijk gehouden.’ Met evenveel liefde tilt Rik mensen met een ernstige meervoudige beperking met een tillift in bad. ‘Zelfs na meer dan twintig jaar word ik daar blij van,’ zegt hij. ‘Of ik nu met kinderen, jongeren, volwassenen of ouderen werk; ik geniet als ik zie dat ze het comfortabel hebben, ontspannen zijn en lachen. Elke doelgroep heeft zijn charme, ongeacht de zorgvraag. Je moet het alleen wel zien. En wíllen zien. Nou, ik wil dat heel graag zien.’